Μία προοπτική βασισμένη στην ανάγκη ολοκληρωτικής καταστροφής της τεχνολογίας προκαλεί σύγχυση σε πολλούς συντρόφους και ένας σημαντικός αριθμός από αυτούς αρνείται να την δεχτεί. Το βρίσκουν πιο λογικό και ρεαλιστικό να ασχολούνται μόνο με το πρόβλημα της καταστροφής της αποκαλούμενης «σκληρής» τεχνολογίας (πυρηνικά όπλα, αμίαντος κλπ). Θεωρούν τη «μαλακή» τεχνολογία (ηλεκτρονικά, πληροφορική κλπ) κοινωνικά χρήσιμη και νομίζουν ότι θα είναι σε θέση να τη χρησιμοποιήσουν για καλό σκοπό στο μέλλον, λες και αυτή μπορεί να αποκοπεί από τη λογική της κυριαρχίας, η οποία την παρήγαγε και την ανέπτυξε.
Με αυτόν τον τρόπο, σύντροφοι επιδεικνύουν μια «πεφωτισμένη» θετικιστική στάση απέναντι στην επιστήμη. Ισχυρίζονται ότι τα εργαλεία, που παράγονται από την τεχνολογική και επιστημονική γνώση, είναι ουδέτερα και ασκούν κριτική μόνο στην κακή κοινωνική χρήση, στην οποία τα θέτει η Εξουσία.
Εμείς πιστεύουμε, αντιθέτως, ότι τα εργαλεία, που έχουν δημιουργηθεί από την Εξουσία, δεν μπορούν παρά να υπακούσουν στη λογική, που τα δημιούργησε. Είναι απολύτως λειτουργικά για τους σκοπούς της, ασχέτως του ποιος τα χρησιμοποιεί και παρά τα όποια φαινομενικά πλεονεκτήματα αποφέρουν στην κοινωνία.
Είμαστε εναντίον αυτών, που πάντα προσπαθούν να δικαιολογήσουν πράγματα, λέγοντας ότι παντού υπάρχει κάτι κατά βάση καλό, το οποίο αξίζει να διατηρηθεί. Επιπλέον, θεωρούμε ότι είναι χρήσιμο να τοποθετήσουμε ένα στοιχείο αμφιβολίας μέσα στο τέλμα των βεβαιοτήτων και των κοινοτοπιών, που αφθονούν.
Αυτοί, που ισχυρίζονται ότι είναι απόλυτη η ανάγκη για την υπάρχουσα τεχνολογία, είναι τα αφεντικά, οι κυβερνώντες και το πλήθος των υπηρετών τους. Και όλοι τους έχουν λόγο, που το ισχυρίζονται αυτό, χωρίς αμφιβολία. Οι σύντροφοι, από την άλλη πλευρά, θα έπρεπε επίσης να έχουν εξίσου καλούς λόγους για να είναι δύσπιστοι απέναντι σε αυτές τις θέσεις. Τα πράγματα γίνονται τραγικά, όταν βλέπουμε μια ταύτιση απόψεων μεταξύ αυτών, που βρίσκονται στην εξουσία και αυτών, που αγωνίζονται εναντίον της.
Όλη η βασική τεχνολογία, που χρησιμοποιείται σε κάθε πεδίο της κοινωνικής ζωής σήμερα, προέρχεται από τη στρατιωτική έρευνα. Η πολιτική χρήση της υπακούει σε αυτήν τη λογική πολύ περισσότερο από όσο αντιλαμβανόμαστε άμεσα. Μέχρι τώρα, το μόνο, που έχουμε καταφέρει να αποδείξουμε, είναι ένα ακριβές, επιστημονικό, εξουσιαστικό project, σε επίπεδο οργανωτικό. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τους ασυνείδητους μηχανισμούς, που λειτουργούν στο επίπεδο της μάζας, επιτρέποντας στην εξουσιαστική δομή να ξεπερνά την αρχική απόρριψη εκ μέρους των ανθρώπων και να κερδίζει την πλήρη υποστήριξή τους. Ελάχιστοι άνθρωποι αμφισβητούν την κυβερνητική* εντολή. Η γενική τάση είναι το αίσθημα του αναπόφευκτου. Καταλήγει να θεωρείται απαραίτητη και ως εκ τούτου, κοινωνικά χρήσιμη. Όποιος καταδείξει την ανάγκη για την ολοκληρωτική καταστροφή του τεχνολογικού οικοδομήματος, που παράγεται από το κεφάλαιο, περνιέται ως ένας ανεύθυνος τρελός, που θέλει να στείλει τον πολιτισμό πίσω στην παλαιολιθική εποχή.
Αν το σκεφτεί κάποιος, δεν είναι απαραίτητο να έχουν έτσι τα πράγματα. Η σημερινή τεχνολογία είναι το πρακτικό αποτέλεσμα μιας μορφής γνώσης, η οποία ωρίμασε στη διάρκεια της βιομηχανικής ανάπτυξης του κεφαλαίου. Το κίνητρο καθορίζεται πάντα από αυτούς, που βρίσκονται στην εξουσία. Το να θέλεις να προστατέψεις κάποιες τεχνολογίες, έναντι άλλων, ισοδυναμεί με το να βάζεις ένα εμπόδιο στο δρόμο της ολοκληρωτικής καταστροφής του συνόλου της παραγωγικής τάξης της κυριαρχίας. Σημαίνει, επίσης, ότι μπαίνει ένα όριο στην επαναστατική δράση και διατηρείται μια διφορούμενη κοινωνική σχέση με αυτές τις δομές.
Έτσι, αυτοί που, αν και λένε ότι είναι επαναστάτες, υποστηρίζουν την ανάγκη προστασίας ενός μέρους της παραγωγικής τεχνολογίας του κεφαλαίου, δεν βλέπουν ότι με αυτήν τη στάση τείνουν το χέρι στους δηλωμένους ρεφορμιστές. Οι τελευταίοι, πιο συνεκτικά, υποστηρίζουν έναν διαρκή μετασχηματισμό όλων των οργανισμών της εξουσίας, με τέτοιο τρόπο ώστε το σύστημα να είναι πάντα λειτουργικό και επικαιροποιημένο, προκειμένου να εξυπηρετεί τις νέες ανάγκες της κυριαρχίας και της κοινωνικής αλλαγής.
Το ριζοσπαστικό μας εγχείρημα για την καταστροφή της τεχνολογίας πρέπει να βρίσκεται εντός της επαναστατικής διαδικασίας και δεν θα πρέπει να θέτουμε οποιαδήποτε όρια στην πορεία του ή να το περιορίζουμε εντός των ορίων της σημερινής μας γνώσης.
Το πρόβλημα μιας σύγχρονης κοινωνικής επανάστασης δεν μπορεί να επιλυθεί με προσφυγή στη γνώση, που έχει αποκτηθεί μέχρι τώρα και η οποία περιορίζεται από τα συμφέροντα της Εξουσίας. Είμαστε εναντίον εκείνων, που βλέπουν τη σημερινή γνώση ως κάτι, που έχει φτάσει στην ολοκλήρωση.
Για το πώς έχουν τα πράγματα τώρα: Οι λεγόμενοι επιστήμονες, οι οποίοι μελετούν την τεχνητή νοημοσύνη ή την εφαρμογή της σημερινής τεχνολογίας και σε άλλα πεδία, στην πραγματικότητα είναι επιστημονικοί εργάτες. Διαθέτουν υψηλή εξειδίκευση σε έναν τομέα (τον επιστημονικό), αλλά οι περισσότεροι αγνοούν τι συμβαίνει σε άλλα πεδία έρευνας, πόσο μάλλον στην υπόλοιπη κοινωνία, την οποία συχνά παραμελούν εντελώς μέσα στα αποστειρωμένα τους εργαστήρια.
Ο τρόπος, με τον οποίο αυτοί οι επιστημονικοί εργάτες σκέφτονται, μοιάζει πολύ με τις μηχανές, που σχεδιάζουν. Εφαρμόζουν δυαδική λογική, βασικά είναι ανίκανοι να σκεφτούν πέρα από αυτό. Δεν υπάρχει δημιουργικό σκεπτικό, δεν μπορούν να φέρουν καμία εξέλιξη στο πεδίο της γνώσης.
Μόνο η δική μας άγνοια είναι που μας κάνει να τους θεωρούμε σπουδαία μυαλά. Αυτός είναι ένας σημαντικός παράγοντας, που πρέπει να αναλυθεί περαιτέρω. Οι επιστήμονες είναι, στην ουσία, η νέα ενδιάμεση τάξη, που παράγεται από την τεχνολογική επανάσταση.
Οι μεγαλύτερες ανακαλύψεις έγιναν πάντα, όταν η αρχή της εξουσίας ήταν απούσα ή όταν αμφιταλαντευόταν σε όλα τα επίπεδα -όπως συνέβη στις αρχές του αιώνα- και αυτό ισχύει και στο πεδίο της επιστήμης.
Δεν μπορούμε να είμαστε επαναστάτες μόνο απέναντι σε μία κοινωνική δομή, την οποία δεν αποδεχόμαστε, αλλά πρέπει να είμαστε σε όλα τα πεδία, συμπεριλαμβανομένου του επιστημονικού. Η κυρίαρχη τάξη, που θέλουμε να καταστρέψουμε, έχει ρίζες παντού και γι’ αυτό, πρέπει να δεχθεί επίθεση παντού.
Η μόνη θέση, που αρμόζει απέναντι στα αφεντικά της επιστήμης, είναι να διακρίνουμε αυτά που κρύβουν, πίσω από όλα εκείνα τα πράγματα, που μοιάζουν αθώα και ανθρώπινα στο κοινό.
Αυτό είναι πολύ σημαντικό, καθώς είμαστε συνηθισμένοι να αντιλαμβανόμαστε μόνο τα πιο αξιοπρόσεκτα επιπόλαια πράγματα γύρω μας. Τα αφεντικά και οι υπηρέτες τους φροντίζουν επιμελώς να μας παρουσιάζουν συγκεκριμένα πράγματα, τα απολύτως απαραίτητα, ώστε να κεντρίσουν την έμφυτη περιέργειά μας, ωθώντας μας να κοιτάμε πράγματα, που στην πραγματικότητα δεν έχουν καμία σημασία. Έτσι, χάνουμε τα πιο σημαντικά πράγματα, που προκύπτουν εν αγνοία μας και αυτό γίνεται εις βάρος μας. Δεν θα πρέπει να υποτιμούμε τη νοημοσύνη του εχθρού. Ο στόχος αυτών, που κυριαρχούν, είναι να χρησιμοποιήσουν όλα τα επιστημονικά εργαλεία, που μπορεί να προσφέρει η σημερινή επιστημονική γνώση, όχι για να απαλύνει τον πόνο, αλλά για να τον συνεχίσει μέσα σε ένα πλέγμα σχέσεων, που τροποποιείται από καιρό σε καιρό. Κεφάλαιο και κράτος υποχρεώνονται να υλοποιούν αυτήν την αδιάκοπη τροποποίηση, λόγω του εντονότατου αγώνα, που εξαπολύει καθημερινά εναντίον τους το προλεταριάτο. Στην πραγματικότητα, παρά τη μεγάλη μεταφορά πλούτου, που συμβαίνει καθημερινά με την επίθεση εναντίον των εκμεταλλευόμενων, δεν θα πάρει πολύ για τους τελευταίους, για να ανατρέψουν τα σχέδια των αφεντικών.
Από τη στιγμή που θα δείξουν την πρόθεσή τους να καταστρέψουν τα πράγματα ριζικά, οι επαναστάτες αποκτούν ένα ανυπολόγιστο πλεονέκτημα, καθώς η επίθεση στο κράτος και στο κεφάλαιο μετατρέπεται σε κάτι, που δεν γνωρίζει όρια και δεν προτίθεται να παραχωρήσει τίποτα στον εχθρό. Γι’ αυτό, είναι απαραίτητο να καταστραφεί ολόκληρο το τεχνολογικό οικοδόμημα, άσχετα από το ποια μελλοντική χρήση του μπορεί να σκεφτεί κάποιος. Αυτό θα αποτρέψει το να πέσει ο αγώνας στην παγίδα, που στήνουν οι ριζοσπάστες ρεφορμιστές, οι οποίοι στη μερικότητα της καταστροφής των δομών της κυριαρχίας τοποθετούν το σημείο εκκίνησης για την αναδιάρθρωση.
Είμαστε, λοιπόν, εναντίον αυτών, που υποστηρίζουν την πολιτική κριτική, ακόμα και στο πεδίο της επιστήμης, επειδή μια τέτοιου είδους κριτική πάντα επιχειρεί να υποβιβάσει τους λόγους για ριζική αντίθεση στο επίπεδο ενός απλού ζητήματος λεπτομέρειας, σχετικά με ορισμένες λειτουργικές επιλογές. Με αυτόν τον τρόπο, οι υποστηρικτές της πολιτικής κριτικής αναζητούν την προσαρμογή και τον συμβιβασμό με τον ταξικό εχθρό, ο οποίος είναι έξυπνα διατεθειμένος να τροποποιήσει επισήμως τη θέση του, με στόχο να δομήσει μια νέα πιο ριζοσπαστική συναίνεση γύρω από τους απειλητικούς θεσμούς.
Δεν πρέπει να μείνει κανένα φετίχ στο μυαλό μας. Αν είχαμε τη δύναμη να χτίσουμε χίλιες αλυσίδες για τους εαυτούς μας, έχουμε και τη δύναμη να τις σπάσουμε. Η απόφαση να ωθήσουμε τους εαυτούς μας πέρα από τα όρια της προκατάληψης και των ταμπού, εξαρτάται από εμάς.
Pierleone Porcu
ΣτΜ. *Ο συντάκτης του πρωτότυπου κειμένου χρησιμοποιεί τον όρο cybernetic.
Το κείμενο δημοσιεύτηκε το Φθινόπωρο του 1988, στο 5ο τεύχος του αναρχικού περιοδικού “Insurrection”.
Αναδημοσιεύτηκε στις 23 Οκτωβρίου 2013, στο blog Machorka, απ’ όπου και έγινε η μετάφραση.
Ολόκληρο το τεύχος Νο. 5 του περιοδικού “Insurrection” είναι διαθέσιμο για κατέβασμα εδώ